W dniu 11 stycznia 2020 r. o godz. 17.00 w Galerii „Magnez” zostanie otwarta nowa wystawa czasowa: ZAPRASZAMY NA OTWARCIE NOWEJ WYSTAWY CZASOWEJ: Z nieludzkiej ziemi do Włoch. Żołnierz i artysta: malarstwo Tadeusza Wojnarskiego (1922-1999)
W kościele pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Świętoniowej k. Przeworska, od 1960 roku, 14 stacji Drogi Krzyżowej ilustrują dzieła Tadeusza Wojnarskiego. Twórca Drogi Krzyżowej ze Świętoniowej to człowiek o nietuzinkowym życiorysie: sowiecki więzień, zesłaniec syberyjski, żołnierz 2 Korpusu Polskiego, który wraz z generałem Andersem przeszedł szlak tułaczy i bojowy z ZSRR przez Bliski Wschód na Półwysep Apeniński. Po II wojnie światowej, po studiach artystycznych odbytych w Rzymie i Madrycie, osiedlił się w Szwajcarii, gdzie przez całe życie angażował się głęboko w popularyzowanie kultury polskiej.
Wystawa przygotowana przez syna artysty – Tadeusza Wojnarskiego juniora oraz Muzeum Polskie w Rapperswilu, przybliża polskiemu odbiorcy twórczość artysty malarza, w której odbijają się okrutne przeżycia, duch bojowy, miłość do Ojczyzny oraz nadzieja i marzenia o wolnej Polsce.
Wystawa obejmuje 98 prac artysty. Składają się na nie prace malarskie (akwarele i gwasze) oraz rysunkowe, dla których prezentacji przyjęto układ chronologiczny, odpowiadający głównym epizodom z jego młodości. Autentyczności opowieści o życiu i twórczości malarza przydają zachowane po nim dokumenty i pamiątki z czasu wojny. (Anna Tomczak, kurator wystawy)
W jego twórczości od początku, znaczną rolę odgrywał portret. Stworzenie wizerunku pełnej emocjonalnych stanów twarzy ludzkiej, będącego swoistym odbiciem i jednocześnie świadectwem aktualnej rzeczywistości, stawało się dla niego [po wyzwoleniu z łagru, w czasie podróży przez Związek Sowiecki] niezwykle interesującym zajęciem. Najcenniejsze pozostają prace, które artysta tworzył jako żołnierz 2 Korpusu na szlaku swej wędrówki. Wśród nich, portrety tchną największą siłą i prawdą. W komponowanych portretowych popiersiach swoich frontowych towarzyszy, także własnych autoportretach, malarz przekazuje nam całą prawdę o emocjonalnych stanach, które te twarze wyrażają – niknącą wówczas coraz bardziej nadzieję na powrót do wymarzonej wolnej Ojczyzny. Potrzeba portretowania swoich kolegów, stała się rodzajem misji i rejestru ich osobowości, szczególnie podczas trudnych operacji związanych z przełamaniem linii Gotów w sierpniu 1944 roku, dokonywanej notabene przez żołnierzy 2 Korpusu w tym samym czasie, kiedy nad Wisłą rozpoczynało się Powstanie Warszawskie, a w którym krwawą klęskę już niebawem ponieśli koledzy artysty z jego szkolnych warszawskich lat. (prof. Jan Wiktor Sienkiewicz, badacz polskiej sztuki emigracyjnej)
Po kapitulacji Niemiec, żołnierze Andersa nie wyobrażali sobie powrotu do Polski, rządzonej przez władze komunistyczne. Tadeusz Wojnarski, stał się jednym z grupy żołnierzy – plastyków, którzy zebrani i pokierowani przez Władysława Andersa, rozpoczęli studia artystyczne w rzymskiej Akademii Sztuk Pięknych. Opiekę artystyczną objął nad nimi prof. Marian Bohusz-Szyszko.
Przesłanie wystawy wyraża syn artysty – Tadeusz Wojnarski junior, odnosząc się do portretów towarzyszy broni artysty: Każdy z portretowanych, po osobistych doświadczeniach na nieludzkiej ziemi, wiedział, że to „wyzwolenie” dla Polski nic dobrego nie znaczy. I każdy przerabiał traumę wygranej i jednocześnie przegranej wojny na swój własny sposób. To właśnie te uczucia artysta imponująco uchwycił na papierze – to jest wielka siła tego niezwykłego dziedzictwa. Dla mnie najważniejsze jest przekazanie tej tragedii obecnym i przyszłym pokoleniom, które nie doświadczyły tej strasznej wojny. Warto, aby zostały one odkryte przez polskie społeczeństwo.
Edycja wystawy malarskiej Tadeusza Wojnarskiego w Przeworsku, będzie miała dodatkowo wymiar lokalny. Pokazany zostanie cykl 14 obrazów Drogi Krzyżowej, wypożyczonych dzięki życzliwości księdza Leszka Doparta, proboszcza parafii w Świętoniowej. Droga Krzyżowa powstała w latach 1953-1954 w Hiszpanii.
Wystawie towarzyszy bogato ilustrowany katalog opracowany przez Annę Tomczak i Tadeusza Wojnarskiego juniora, wydany przez Muzeum Polskie w Rapperswilu.
Wystawa czynna w Galerii „Magnez” przy Muzeum w Przeworsku w okresie 11 stycznia – 23 lutego 2020 r.
Autoportret artysty malowany 16 IX 1944 r.
