Archiwa autora: admin

Rynek, ratusz

W centrum zabytkowego układu urbanistycznego wznosi się gmach ratusza wzmiankowany już w dokumentach z okresu średniowiecza. Obecna budowla datowana jest na połowę XVII wieku. Na parterze ratusza znajduje się obszerna sień zajezdn, na piętrze zaś biura magistratu i lokal sądu wójtowsko-ławniczego.

Nad budynkiem ratusza góruje potężna wieża, która obecny swój kształt zawdzięcza przebudowie z roku 1909. Zwieńczenie iglicy hełmu stanowi herb Leliwa – gwiazda sześcioramienna i półksiężyc, poniżej zaś wyciągnięta ręka z mieczem – symbol „prawa miecza” – przywileju orzekania wyroków śmierci jaki posiadał sąd wójtowski do końca XVIII w.

Na placu przed ratuszem stoi pomnik króla Władysława Jagiełły, odsłonięty w 1910 r., w 500. rocznicę bitwy pod Grunwaldem oraz na pamiątkę nadania praw miejskich dla Przeworska.


ratusz1

Zespół pałacowo-parkowy Lubomirskich

Założenie składa się z kompleksu budynków położonych w 12 hektarowym parku: pałacu, dwóch oficyn, kordegardy i reprezentacyjnej bramy, oranżerii, domu ogrodnika, stajni zaprzęgowych i powozowni z domem koniuszego. W budynkach należących do zespołu obecnie mieści się Muzeum – Zespół Pałacowo-Parkowy z ekspozycjami wnętrz pałacowych, historii miasta i regionu, historii pożarnictwa i dworskich pojazdów zaprzęgowych oraz salą wystaw czasowych w dawnej kuchni dworskiej.

Zespół dworski, którego początki datowane są na I połowę XVII w., nabyła od swoich córek w końcu XVIII w. księżna marszałkowa Izabela Lubomirska z Łańcuta, aby następnie przekazać je wychowankowi i ulubieńcowi Henrykowi Lubomirskiemu. Na zlecenie księżnej rozbudowano istniejący tu późnorenesansowy dwór obronny, nadając mu kształt niewielkiego pałacyku o cechach angielskiego klasycyzmu. Przy przebudowie pracowali zatrudnieni przez Lubomirską w Łańcucie wiodący architekci epoki – Jan Griesmayer i Christian Piotr Aigner oraz sztukator Fryderyk Bauman. Pałac, którego budowę zakończono ok. 1807 r., w połowie XIX w. został rozbudowany według projektów Feliksa Księżarskiego i zyskał obecny kształt architektoniczny. Na początku i ok. połowy wieku XIX wybudowano także większość budowli należących do zespołu oraz przebudowano XVII-wieczną austerię należącą do majątku dworskiego, usytuowaną na wprost zabudowań pałacowych, obecnie tyłem do drogi E-4.

muzeum1


Z początku XIX w. pochodzi kompozycja parku, powstałego w dobie romantyzmu, w wyniku przekształcenia wcześniejszego ogrodu włoskiego. Na jego terenie znajdują się drzewa egzotyczne, jak np. platany i tulipanowce, oraz drzewa uznane za pomniki przyrody: dęby, lipy, jesiony, sosna amerykańska, wiązy i tworzące unikalną aleję graby.



muzeum2

Do 1944 r. pałac był siedzibą rodową książąt Lubomirskich z linii Ordynackiej na Przeworsku. Jego właściciele skupili w nim bezcenne dzieła sztuki, bogatą bibliotekę oraz kolekcje m. in. numizmatów, popiersi i waz antycznych, pamiątek narodowych. W czasie II wojny światowej i w pierwszych latach po wojnie zbiory zostały rozproszone. Największa ich część trafiła do Muzeum-Zamku w Łańcucie. Obecnie w zbiorach muzealnych pozostaje tylko część dawnego wyposażenia pałacu.

muzeum3

Skansen-Zajazd „Pastewnik”

Na terenie dawnego majątku dworskiego usytuowany jest też jedyny w Polsce skansen pełniący rolę zajazdu, hotelu i campingu. Zrealizowany w latach 1976–1996 tzw. żywy skansen, do którego przeniesiono z terenu miasta i okolic, a następnie zrekonstruowano 8 obiektów: dworek modrzewiowy z Krzeczowic, dom tkacza z szeroką sienią, dom wyrobnika, dom kupca masła z wysoką piwnicą, dom z Gaci z werandami, bróg z dachem gontowym, piwnicę wolnostojącą – grubę, drewniano-murowaną kuźnię z elementami warsztatu kowalskiego. Budynki te pełnią funkcje hotelowe, gastronomiczne i administracyjno-biurowe. Na terenie „Pastewnika” latem organizowanych jest wiele imprez plenerowych o charakterze kulturalno-rozrywkowym.

pastewnik

Kopiec tatarski

Położony na wschód od kościoła i klasztoru OO. Bernardynów, przy dawnym trakcie jarosławskim, kopiec usypany dla upamiętnienia zwycięsko odpartego przez mieszczan przeworskich najazdu tatarskiego z 1624 roku. Na szczycie kopca wznosi się barokowa kapliczka słupowa.


kopiec-burza-1

Kolej wąskotorowa Przeworsk-Dynów

Licząca ponad 100 lat kolej wąskotorowa powstała dla zapewnienia dogodnego transportu buraków do cukrowni „Przeworsk”. Przez dziesiątki lat była także ważnym środkiem komunikacji dla mieszkańców miejscowości położonych przy jej szlaku. Obecnie jest jedną z atrakcji turystycznych regionu. Kolejka na trasie o długości 46 km wyjeżdża ze stacji Przeworsk Wąski i wiedzie przez miejscowości : Urzejowice, Krzeczowice, Kańczugę, Łopuszkę Wielką, Manasterz, Zagórze, Hadle Szklarskie, Jawornik Polski, Szklary, Bachórz, by dotrzeć do Dynowa. Niezwykłą jej atrakcją jest najdłuższy w Europie tunel na liniach wąskotorowych o długości 602 m. biegnący pod górą Szklarką. W sezonie letnim od maja do września w weekendy kursuje pociąg turystyczny „Podgórzanin”. Poza jazdą sympatyczną „ciuchcią” na stacjach Przeworsk i Dynów można zwiedzać zabytkowy tabor kolejowy i budynki stacji.

Sieniawa

Miasto założone na gruntach wsi Dybków, wzmiankowanej już w XV w. Około roku 1650 właściciel dóbr wybudował na pobliskim wzgórzu ceglaną fortecę o nazwie Sieniawa, umocnioną wałem ziemnym z bastionami. Wraz z lokacją miasta w 1676 r., rozpoczęto budowę dworu – rezydencji Sieniawskich, kościoła i klasztorów Dominikanów Obserwantów oraz portu rzecznego na Sanie.

Kościół i klasztor OO. Dominikanów p.w. Najświętszej Marii Panny

Kościół wybudowano w latach 1719 – 1749 według projektu Giovanni Spazzio, około 1754 r. dobudowano skrzydło klasztorne. W 1778 r. nakazem austriackich władz zaborczych klasztor skasowano, a kościół przekazano parafii. Na szczególną uwagę zasługuje krypta grobowa Czartoryskich mieszcząca się w podziemiach kościoła. Pochowano w niej 22 członków książęcej rodziny. Do niedawna w krypcie przechowywano misterne wieńce nagrobne pochodzące z manufaktur wiedeńskich i paryskich, wykonane z delikatnych materiałów: koralików i płatków szklanych, porcelanowych, metalowych, papieru i drutu. Kolekcja wieńców przez kilka lat eksponowana była w pałacu, obecnie znajduje się w Muzeum w Jarosławiu.


krypta_czartoryskich